Το να καταλάβεις ποιο είναι το αίτιο μιας αλλεργίας μπορεί να είναι σαν να επιλύεις ένα μυστήριο. Μερικές φορές, ο υπαίτιος είναι αυτό που θα περίμενες—όπως η γύρη, η σκόνη ή το κατοικίδιό σου. Σε άλλες περιπτώσεις, υπάρχει μια ανατροπή-και πρόκειται για κάτι που δεν θα φανταζόσουν ποτέ.
Σπάνιες αλλεργίες
Τι είναι αλλεργία;
Αλλεργία συμβαίνει όταν το ανοσοποιητικό σου σύστημα υπεραντιδρά σε κάτι στο οποίο εκτίθεσαι. Οι παράγοντες πρόκλησης αλλεργιών ποικίλουν σημαντικά. Δεν είμαστε σίγουροι γιατί ορισμένες αλλεργίες εμφανίζονται συχνότερα από άλλες, αλλά οι περισσότερες είναι αρκετά αντιμετωπίσιμες».
Στατιστικά στοιχεία:
Έως το 25% των ανθρώπων εμφανίζουν εποχικές αλλεργίες, ενώ το 6% έχει κάποια τροφική αλλεργία, σύμφωνα με τα CDC των ΗΠΑ.Πολλές σπάνιες αλλεργίες προκαλούνται από κάτι που ακουμπάει το δέρμα. Με την επαφή, κύτταρα του ανοσοποιητικού στο δέρμα απελευθερώνουν ισταμίνη, προκαλώντας κόκκινες, κνησμώδεις και ανυψωμένες ουλές. Μπορεί να εμφανιστούν και ευρύτερα συμπτώματα ή και αναφυλαξία, ένα σοβαρό και δυνητικά θανάσιμο φαινόμενο.
Τα σημάδια για άμεση ιατρική παρέμβαση περιλαμβάνουν:
- Δυσκολία στην αναπνοή.
- Πόνος είτε στο πίσω μέρος του λαιμού είτε πρήξιμο στη γλώσσα.
- Έμετος που δεν ελέγχεται.
Κάποιες από τις πιο ασυνήθιστες αλλεργίες περιλαμβάνουν:
Νερό
Το σώμα μας αποτελείται κατά 60% από νερό. Πώς γίνεται να είσαι αλλεργικός σε αυτό; Οι ειδικοί δεν είναι σίγουροι, αλλά φαίνεται πως υπάρχει κάτι στο ίδιο το νερό που αντιδρά με το δέρμα. Η υδροαλλεργική ουρκάρια είναι εξαιρετικά σπάνια—έχουν καταγραφεί λιγότερα από 100 περιστατικά. Εκδηλώνεται ανεξάρτητα από τη θερμοκρασία ή την πηγή του νερού (γλυκό, θαλασσινό, ιδρώτας, δάκρυα). Τα συμπτώματα απομακρύνονται σε περίπου 1 ώρα, ενώ οι ουρκάρια εμφανίζονται μετά από 20–30 λεπτά επαφής. Η κύρια θεραπεία είναι καθημερινά αντιισταμινικά. Άλλες επιλογές περιλαμβάνουν κρέμες φραγής, SSRIs και φωτοθεραπεία με UV.
Άγγιγμα (dermatographia και δονητική ουρκάρια)
- Dermatographia: ουρκάρια ή ανυψωμένες περιοχές που εμφανίζονται μετά από ξύσιμο, τριβή ή πίεση του δέρματος.
- Vibratory urticaria: ουρκάρια, πρήξιμο ή κόκκινο δέρμα μετά από έντονες δονήσεις—π.χ., κατά τη διάρκεια βόλτας με ανώμαλο δρόμο ή χρήση ισχυρών εργαλείων όπως τρυπάνι. Μπορεί να εμφανιστούν και επιπλέον αισθήματα: θολή όραση, κεφαλαλγίες, πρήξιμο, ιδιαίτερα στο πρόσωπο. Πιστεύεται ότι η πίεση προκαλεί ρήξη των κυττάρων του δέρματος και απελευθέρωση ισταμίνης. Η κύρια θεραπεία είναι αντιισταμινικά.
Ηλιακό φως (ηλιακή ουρκάρια και φωτοαλλεργικές αντιδράσεις)
- Ηλιακή ουρκάρια: άμεση αλλεργία στο φως του ήλιου. Προκαλεί ουρκάρια στο εκτεθειμένο δέρμα, και σε κάποιους ανθρώπους μπορεί να εμφανιστεί ακόμα και κάτω από πολύ λεπτά ρούχα. Αποφεύγεται με αποφυγή ηλιακής έκθεσης, χρήση αντηλιακού και υφασμάτων με προστασία UV. Η φωτοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη ανεκτικότητας. Τα αντιισταμινικά μπορούν να ληφθούν πριν από την έξοδο ή μετά την εμφάνιση συμπτωμάτων.
- Φωτοαλλεργική αντίδραση: όταν το φως του ήλιου αλληλεπιδρά με το χημικό σε προϊόντα που απλώνεις στο δέρμα (κρέμες, αντηλιακά), δημιουργώντας νέο αλλεργιογόνο. Συμπτώματα συχνά πιο σοβαρά από την ηλιακή ουρκάρια: κόκκινες μικρές εξογκώματα, φουσκάλες, ακόμη και εγκαύματα. Θεραπεία: κορτιζόνη τοπική ή από το στόμα για μείωση φλεγμονής. Σε σοβαρές περιπτώσεις ενδέχεται να χρειαστεί νοσηλεία σε μονάδα εγκαυμάτων. Προτείνεται ιδιαίτερη προσοχή στα προϊόντα που προκαλούν αντίδραση και η χρήση ρούχων προστασίας UV, ώστε να μη χρειάζεται αντηλιακό.
Ιδρώτας (χολινεργική ουρκάρια)
Άσκηση, ζεστό ντους ή καλοκαιριάτικη ζέστη μπορεί να προκαλέσουν αλλεργική αντίδραση που ονομάζεται cholinergic urticaria. Η αύξηση της θερμοκρασίας προκαλεί απελευθέρωση ισταμίνης από τα ανοσοκύτταρα, προκαλώντας κνησμό και ουρκάρια. Αντιισταμινικά χρησιμοποιούνται για πρόληψη ή αντιμετώπιση των συμπτωμάτων.
Σωματική δραστηριότητα (άσκηση‑προκληθείσα αναφυλαξία)
Αυτό είναι μια σπάνια αλλά σοβαρή μορφή αλλεργίας που εμφανίζεται κατά την άσκηση. Σχετίζεται με τη θερμοκρασία του σώματος και προκαλεί συμπτώματα όπως ουρκάρια και κνησμό, αλλά μόνο κατά τη διάρκεια ή μετά από άσκηση.
Υπάρχουν δύο μορφές:
- Εξαρτώμενη από τροφή: κάποια τρόφιμα (όπως γάλα, σέλινο ή σιτάρι) δεν προκαλούν αντίδραση από μόνα τους, αλλά αν καταναλωθούν λίγες ώρες πριν την άσκηση, μπορεί να εμφανιστεί αντίδραση.
- Ανεξάρτητη από τροφή: δεν σχετίζεται με κάποια τροφή και συνήθως είναι λιγότερο σοβαρή. Έχει χαρακτηριστικά αναφυλαξίας- και συνεπώς η χρήση αντιισταμινικών πριν από την άσκηση είναι συνιστώμενη, ενώ κάποια άτομα μεταφέρουν μαζί τους αυτόματη ένεση επινεφρίνης.
Κρύο (κρύα ουρκάρια)
Προκαλεί ουρκάρια όταν το δέρμα εκτίθεται σε χαμηλές θερμοκρασίες—π.χ. από παγωμένο νερό ή και κρύα τρόφιμα/ποτά. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως το κολύμπι σε κρύο νερό, μπορεί να προκληθεί αναφυλαξία. Είναι πολύ σημαντικό για όσους το παρουσιάζουν να αποφεύγουν την έκθεση στο κρύο ή να παίρνουν αντιισταμινικά για πρόληψη.
Αλλεργία στο κρέας από τσιμπήματα ακάρεων (σύνδρομο alpha‑gal)
Μια από τις πιο ασυνήθιστες αλλεργίες είναι το alpha‑gal syndrome: αλλεργία σε κρέας που προκαλείται από τσίμπημα ακάρεων, συνήθως lone star tick. Το σάλιο του ακάρεου περιέχει το μόριο alpha‑gal, που προκαλεί ανοσολογική αντίδραση. Το alpha‑gal βρίσκεται σε πίθηκους εκτός ανθρώπου, κρέατα, γαλακτοκομικά και ακόμη και σε ζελατίνη σε κάψουλες. Όταν καταναλωθούν, το ανοσοποιητικό αντιδρά- σημάδια μπορεί να περιλαμβάνουν ζάλη, ουρκάρια, ναυτία, πρήξιμο γλώσσας/προσώπου, και αναφυλαξία. Είναι δύσκολη η διάγνωση καθώς η αντίδραση μπορεί να καθυστερήσει έως 6 ώρες μετά την έκθεση, δυσκολεύοντας τη σύνδεση της αιτίας με τα συμπτώματα. Η κύρια αντιμετώπιση είναι η αποφυγή όλων των προϊόντων που περιέχουν alpha‑gal. Αν δεν υπάρξουν επιπλέον τσιμπήματα, η αλλεργία μπορεί να βελτιωθεί με τον χρόνο.
Πότε να επικοινωνήσεις με έναν γιατρό για αλλεργία
Δεν είναι πάντα προφανές ότι έχεις αλλεργία. Ένα σημάδι είναι όταν οι αντιδράσεις συμβαίνουν κάθε φορά που εκτίθεσαι σε κάτι συγκεκριμένο. Αν εμφανίζεις ουρκάρια ή εξανθήματα, είναι σημαντικό να παρακολουθείς και να φωτογραφίζεις τα συμπτώματά σου, καθώς και να σημειώνεις τι σε βρήκε πριν αυτά ξεκινήσουν. Αν διαπιστωθεί συστηματικό πρότυπο, τότε ήρθε η ώρα να μιλήσεις με γιατρό ή αλλεργιολόγο. Ακόμα και αν πρόκειται για σπάνια αλλεργία, ο γιατρός σου μπορεί να σε βοηθήσει να εντοπίσεις την αιτία και να καθορίσει ένα σχέδιο πρόληψης και θεραπείας για την περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων.
Πηγή : https://health.clevelandclinic.org/rare-allergies
Clear Skin, Δερματολογικό Ιατρείο, Θηβών 166, Περιστέρι 121 31, τηλ. 21 0575 7490