Τι είναι το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα;
Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα αποτελεί τη δεύτερη πιο συχνή μορφή καρκίνου του δέρματος, μετά το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα, καθώς και τη δεύτερη πιο επιθετική μορφή, μετά το μελάνωμα. Έχει μεγαλύτερο δυναμικό κακοήθειας σε σύγκριση με το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα και μεγαλύτερη τάση για διήθηση και μετάσταση. Προέρχεται από τα κερατινοκύτταρα της επιδερμίδας και τα σημεία που παρατηρείται συχνότερα είναι εκείνα που εκτίθενται περισσότερο στην ηλιακή ακτινοβολία, όπως το πρόσωπο, ο λαιμός και τα χέρια. Μπορεί να εμφανιστεί σε προϋπάρχουσα δερματική βλάβη (ακτινική υπερκεράτωση, έγκαυμα, ακτινική χειλίτιδα), αλλά και σε υγιές δέρμα.
Ποια είναι τα αίτια εμφάνισης του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος;
Η βασικότερη αιτία εμφάνισης στις περισσότερες περιπτώσεις είναι η χρόνια έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Μη θεραπευμένες ακτινικές υπερκερατώσεις μπορεί να αποτελέσουν πρώιμη μορφή ακανθοκυτταρικού καρκίνου (2-10% των περιπτώσεων). Η ύπαρξη λευκοπλακίας στους βλεννογόνους του στόματος, επίσης, μπορεί να εξελιχθεί σε ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, καθώς και περιπτώσεις με νόσο Bowen, αν δεν θεραπευτούν έγκαιρα, μπορούν να αποτελέσουν πηγή εμφάνισης ακανθοκυτταρικού καρκινώματος.
Ποιες ομάδες εμφανίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο;
Οι ομάδες υψηλού κινδύνου εμφάνισης του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος είναι οι ακόλουθες: άτομα με γενετική προδιάθεση, ανοσοκατεσταλμένα άτομα, καθώς και άτομα με ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα, με φακίδες ή με δέρμα που «καίγεται» εύκολα. Επίσης, επιβαρυντικοί παράγοντες είναι το κάπνισμα, το αλκοόλ και ο σύγχρονος τρόπος ζωής (solarium, κακή διατροφή, ατμοσφαιρική ρύπανση, στρες κ.α.).
Πώς γίνεται η διάγνωση του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος;
Η έγκαιρη διάγνωση είναι άκρως σημαντική. Γι’ αυτό, απαιτείται σχολαστική και τακτική αυτοεξέταση. Σε περίπτωση που εντοπιστεί κάποιο περίεργο σημάδι, θα πρέπει να απευθυνθούμε άμεσα στο δερματολόγο μας. Η ιατρική διάγνωση θα γίνει με κλινική αξιολόγηση, με δερματοσκόπηση και βέβαια, μέσω βιοψίας προς μικροσκοπικό έλεγχο. Αν η ιστολογική εξέταση δείξει παρουσία καρκινικών κυττάρων, απαιτείται άμεση θεραπεία.
Ποια είναι η θεραπεία του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος;
Οι θεραπευτικές επιλογές είναι: χειρουργική αφαίρεση, με όρια ασφαλείας από 0,5-1 εκ., όταν είναι εφικτό, MOHS surgery (ο ιδανικός τρόπος αφαίρεσης), ΜΟΗS και λεμφαδενικός καθαρισμός όταν υπάρχουν διηθημένοι λεμφαδένες, ενώ όταν υπάρχουν μεταστάσεις, προτείνεται αρχικά χημειοθεραπεία, στη συνέχεια χειρουργική αφαίρεση και τέλος ακτινοθεραπεία. Καθότι υπάρχει κίνδυνος υποτροπής της νόσου, ακόμη και στην περίπτωση που έχει αφαιρεθεί προσεκτικά ο όγκος την πρώτη φορά, επιβάλλεται τακτική και προσεκτική εξέταση επί μακρό χρονικό διάστημα.