Τι είναι
Η ψώρα είναι δερματική νόσος που οφείλεται σε ένα παράσιτο, το άκαρι της ψώρας (λατ. sarcoptes scabiei humanus). Πρόκειται για ιδιαίτερα μεταδοτικό νόσημα και είναι πολύ συχνό σε συνθήκες συγχρωτισμού και συνωστισμού, ειδικά όταν συνυπάρχουν κακές συνθήκες υγιεινής.
Πώς μεταδίδεται
Η μετάδοση της ψώρας γίνεται με την άμεση δερματική επαφή, με άτομο που έχει ήδη μολυνθεί με ψώρα ή με μολυσμένα αντικείμενα. Στην περίπτωση της απλής ψώρας, η άμεση επαφή πρέπει να είναι στενή και παρατεταμένη (π.χ. πιάσιμο χέρι με χέρι για 5-10 λεπτά συνεχόμενα). Έμμεση μετάδοση μπορεί να συμβεί με την κοινή χρήση ρούχων, πετσετών και κρεβατιών (στρωμάτων και κλινοσκεπασμάτων). Η έμμεση μετάδοση συμβαίνει πιο εύκολα σε περίπτωση πάσχοντος από νορβηγική ψώρα, ενώ στην απλή ψώρα είναι ασυνήθης ο τρόπος αυτός μετάδοσης. Η νορβηγική ψώρα είναι βαρύτερη και πολύ πιο μεταδοτική μορφή της νόσου, με αυξημένο φορτίο παρασίτων. Εμφανίζεται συνήθως σε ανοσοκατεσταλμένα, ηλικιωμένα ή εξασθενημένα άτομα, με εκτεταμένη παρουσία δερματικών βλαβών και μπορεί να μεταδοθεί ακόμη και με σύντομη άμεση δερματική επαφή με τον πάσχοντα ή με επιμολυσμένα αντικείμενα που χρησιμοποίησε ο πάσχων.
Κλινική εικόνα
Τα πιο συχνά σημεία και συμπτώματα της ψώρας είναι ο επίμονος βασανιστικός κνησμός (φαγούρα), ιδιαίτερα κατά τις νυκτερινές ώρες, δερματικές εξανθηματικές βλάβες (διάσπαρτες βλατίδες που είναι συνήθως αποκεφαλισμένες λόγω του ξεσμού) και δρυφάδες, πληγές δηλαδή στο δέρμα λόγω του ξυσίματος. Οι πληγές αυτές μπορεί να επιμολυνθούν από βακτήρια (π.χ. από σταφυλόκοκκο ή στρεπτόκοκκο). Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί κανείς να διακρίνει τις χαρακτηριστικές πρωτογενείς σήραγγες-αύλακες (κυματοειδείς γραμμώσεις λίγων χιλιοστών) που σχηματίζει το άκαρι καθώς εισέρχεται στο δέρμα.
Περίοδος επώασης (εμφάνιση των συμπτωμάτων μετά τη μόλυνση)
Τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως 2-8 εβδομάδες μετά τη μόλυνση, ενώ ένα προσβεβλημένο άτομο μπορεί να μεταδίδει την ψώρα στο διάστημα αυτό, ακόμη και χωρίς να έχει συμπτώματα. Η περίοδος μετάδοσης διαρκεί από τη στιγμή της μόλυνσης μέχρι συνήθως 24 ώρες μετά την εφαρμογή της πρώτης θεραπείας. Το άκαρι της ψώρας δεν επιβιώνει συνήθως εκτός του ανθρώπινου σώματος πάνω από 4-5 ημέρες.
Πώς θεραπεύεται
Η θεραπεία είναι απλή και αποδοτική. Γίνεται με τοπική επάλειψη ειδικών παρασιτοκτόνων σκευασμάτων και με απολύμανση των κλινοσκεπασμάτων και άλλων αντικειμένων με πλύσιμο, σιδέρωμα, ψεκασμό κλπ. Προφυλακτική θεραπεία πρέπει να λάβουν και όλοι όσοι θεωρούνται στενές επαφές των πασχόντων, ταυτόχρονα με τους πάσχοντες. Για την ανακούφιση από το κνησμό χορηγούνται αντιισταμινικά από το στόμα.